Basic Sciences

AĞIZ :
Besinlerin vücuda alındığı yerdir. Besin ağız boşluğuna alındığında tadı ve kokusu algılanır.Ağızda diş ve dil yardımıyla sindirim başlar. Ağız boşluğuna salgılanan tükürük bezleri de sindirime yardımcı olur.Tükürükte bulunan pityalin enzimi nişastaya etki eder.

Nişasta + Pityalin Dekstrin + Maltoz (Basit şeker)

DİL :
Çiğnenen besin dille yutağa itilir.

DİŞLER :
Besinin parçalanmasını ve öğütülmesini sağlar.alt ve üst çene kemiklerindeki diş çukurlarına yerleşmiş organlardır.Diş taç,boyun ve kök olmak üzere 3 kısımdır.Yetiştin bir insanda 12 Büyük azı dişi ,8 küçük azı, 8 kesici diş ve 4 köpek dişi olmak üzere toplam 32 diş vardır.
YUTAK :
Ağız ve burun boşlukları ile yemek ve soluk borusu arasındaki geçittir. Yutağın ağızla bağlantılı kısmında küçük dil ve bademcikler bulunur.Yutak ağızda öğütülen besinleri yemek borusuna iletir. Bu olay yutkunmayla gerçekleşir. Yutkunmaya başlamak için dil,ön diş arasından başlayarak önden arkaya doğru yükselir. Damağa yapışır. Lokma arkaya doğru itilir. Lokma burun boşluğuna kaçmaması için küçük dil yukarı kalkarak burun deliklerini, gırtlak kapağı da soluk borusunun ağzını kapatır. Yemek borusu açılarak lokmanın geçişi sağlanır.

YEMEK BORUSU :
Yutaktan başlayarak göğüs boşluğu içinde soluk borusunun arkasından aşağıya doğru uzanır. Yutak ile mide arasında yer alır. Yemek borusunun iç yüzeyinde,bol miktarda salgı bezi yer alır. Bu salgılar sayesinde iç yapının nemli ve kaygan tutulmasını sağlanır.Yemek borusun yapısındaki enine ve boyuna kaslar yukarıdan aşağıya doğru sırasıyla kasılıp gevşer. Besin,boğumlama şeklindeki kasılma hareketi ile mideye iletilir. Bu hareket mideye doğru değil de ağza doğru olursa kusma meydana gelir.
MİDE :
Mide kaburgaların altında,karın boşluğunun sol üst bölgesinde yer alır. Kese şeklinde olan mide üst kısmından yemek borusu ile ,alt kısmından ince bağırsakla bağlantılıdır.Mide besinleri depolama,karıştırma ve sindirme görevini üstlenmiştir. Mide kasılıp gevşeme hareketleriyle besinleri karıştırır,çalkalar ve mide öz suyu ile besinlerin karışmasını sağlar.. Ayrıca salgıladığı çeşitli salgılarla proteinlerin sindirimini başlatır.Su,alkol,zehirli maddeler ve bazı vitaminlerin bir bölümü midede emilerek kana geçer.

İNCE BAĞIRSAK :
İnce bağırsak,karın boşluğunda mide ve kalın bağırsak arasında yer alır. Mide ile birleştiği 25 cm’lik kısmına Onikiparmak bağırsağı denir.Buraya sindirime yardımcı olan safra ve pankreas kanalları açılır.

İnce bağırsakta sindirim enzimi salgılayan bezler ve besinin kolayca hareket etmesini sağlayan mukus salgılayıcı özel hücreler vardır. İnce bağırsak içeriğinde bakteriler de bulunur. Buradaki bakteriler vücut için yararlı maddeler yapar. İnce bağırsakta salgılanan enzimler bütün maddelerini parçalayabilme özelliğine sahiptir.

KARACİĞER :Yağların sindirimini kolaylaştıracak safra salgılanır. Karaciğer bunun dışında kandaki şekeri ayarlar,bazı zehirlerin etkisini yok eder. (Amonyağı üreye dönüştürür) Glikoz ve vitamin depo eder.

PANKREAS :Kan şekerini artıran Glukagon ve kan şekerini azaltan İnsülin salgılar. Bu salgıları (hormon) kana verir (kapalı bez) sindirim enzimlerini on iki parmak bağırsağına bırakır. (açık bez).

– Proteinlerin sindirimi midede başlar,on iki parmak bağırsağında sona erer.
– Yağların sindirimi, on iki parmak bağırsağında başlar ve tamamlanır.
– Nişastaların sindirimi, ağızda başlar,ince bağırsakta sona erer.
KALIN BAĞIRSAK :
Karın boşluğunun alt kısmında,ince bağırsak ile anüs arasında yer alır. Apandis 2-20 cm boyunda olup iltihaplanmasına apandisit denir. Böylece ince bağırsağı bir çevre gibi sarar.. Dışarı açılan kısmına anüs denir. Kalın bağırsak iki önemli görev yapar. Birincisi su ve suda çözünmüş minerallerin daha fazla geri emilmesini sağlamaktır. İkincisi ise artık maddeyi (posa) anüse doğru hareket ettirmektir.
İNSANDA SİNDİRİM SİSTEMİNİN SAĞLIĞI :
Sindirim sağlığı ağız ve diş sağlığı ile başlar. Bunlar sağlıksız olursa ağızda başlayan sindirim olayı etkilenir. Besinlerin çiğnenmeden yutulması, sindirim organlarını yorar. Diş arasında kalan atıklar iltihaplanmalara kötü kokulara neden olur.Günde en az iki kez dişleri fırçalamak gerekir.Aşırı sıcak veya soğuk yiyecekler diş minesine zarar verir. Yılda iki kez diş doktoruna gitmekte yarar vardır. Sigara,alkol,baharatlar vb. sindirim sistemine zarar verir. Üzüntü , stres de zararlıdır.